Volgens een etiologische mythe ging de jonge Tamar met haar oom Giorgi jagen. Zij verdwaalde in de grotten van Vardzia en toen ze werd geroepen door haar oom, antwoordde ze: ‘Ac var dzia’’ (‘Ik ben hier’, oom).

Opgravingen hebben aangetoond dat Vardzia in de Bronstijd al werd bewoond. De stichting van Vardzia is door Koningin Tamar bedacht om de inwoners van de stad te beschermen tegen de Mongolen. Koningin Tamar werd toen de eerste vrouwelijke heerser van Georgië, hoewel ze technisch gekroond werd als koning.  De stad bestond uit appartementen, een kerk, een troonzaal en een complex irrigatiesysteem voor de landbouwgronden.

Volgens de legende had Koningin Tamar 366 kamers voor zichzelf, zodat indringers nooit konden raden welke kamer haar werkelijke slaapkamer was.

In het oostelijke deel van het complex zijn er meer dan negenenzeventig grotwoningen, in acht lagen en totaal 242 kamers, waaronder zes kapellen. Er was een apotheek en wel vijfentwintig wijnkelders te vinden. In het westelijke deel staat de kerk met nog veertig huizen, in dertien rijen en in totaal 165 kamers, waaronder zes kapellen en de stadsbakkerij.

De kerk werd gesticht in 1185 en heeft een belangrijke serie muurschilderingen. De kerk was in opdracht van koningin Tamar gebouwd om de icoon: ‘de Maagd van Vardzia’ te huisvesten.

Er was slechts toegang tot het complex mogelijk door de verborgen tunnels in de buurt van Koera. In 1283 werd de stad getroffen door een zware aardbeving, 75% van de stad werd verwoest, een gedeeltelijke wederopbouw volgde. Daarna werd het gebied tijdens de Ottomaanse overname in de zestiende eeuw verlaten en onbewoond verklaard.

De kleine groep monniken die terugkeerde naar Vardzia en er tot op de dag van vandaag nog leeft, maakt de stad toegankelijk. Dankzij deze hardwerkende monniken kunnen toeristen Varzdia bezoeken en de verschillende huizen en tunnels bekijken.

Opgravingen hebben aangetoond dat Vardzia in de Bronstijd al werd bewoond. De stichting van Vardzia is door Koningin Tamar bedacht om de inwoners van de stad te beschermen tegen de Mongolen. Koningin Tamar werd toen de eerste vrouwelijke heerser van Georgië, hoewel ze technisch gekroond werd als koning.  De stad bestond uit appartementen, een kerk, een troonzaal en een complex irrigatiesysteem voor de landbouwgronden.

Volgens de legende had Koningin Tamar 366 kamers voor zichzelf, zodat indringers nooit konden raden welke kamer haar werkelijke slaapkamer was.

In het oostelijke deel van complex zijn meer dan negenenzeventig grotwoningen, in acht lagen en met in totaal 242 kamers, waaronder zes kapellen. Er was een apotheek en vijfentwintig wijnkelders te vinden. In het westelijke deel staat de kerk met nog veertig huizen, in dertien rijen en in totaal 165 kamers, waaronder zes kapellen en de bakkerij.

De kerk werd gesticht in 1185 en heeft een belangrijke serie muurschilderingen. De kerk was in opdracht van koningin Tamar gebouwd om de ikoon van de Maagd van Vardzia te huisvesten.

Er was slechts toegang tot het complex mogelijk door de verborgen tunnels in de buurt van Koera. In 1283 werd de stad getroffen door een zware aardbeving, 75% van de stad werd verwoest, een gedeeltelijke wederopbouw volgde. Het gebied werd tijdens de Ottomaanse overname in de zestiende eeuw verlaten.

De kleine groep monniken die teruggekeerd is naar Varzia en er vandaag nog leeft, maakt de stad toegankelijk. Dankzij deze hardwerkende monniken kunnen toeristen Varzdia bezoeken en de verschillende huizen en tunnels bekijken.

Vanaf 2012 wordt het behoud van de muurschilderingen in de kerk van Vardzia uitgevoerd door Courtauld Institute of Art in samenwerking met Georgische instanties.